Roest rust niet. Laat roest niet met rust.

Kees de Groot, Senior Employee bij Technical Support, over roestvorming.

Elke vakschilder komt in de praktijk verroeste oppervlakken tegen. Staal is dan ook het meest gebruikte metaal in de bouwwereld. Het is goedkoop en sterk, maar ja; het roest als het geen oppervlaktebehandeling krijgt. Het resultaat is een bruine, poreuze laag die geen enkele bescherming geeft en schade veroorzaakt aan het object. In dit artikel gaan we in op het ontstaan van roest en de behandeling van roest.

Hoe ontstaat roest precies?

IJzer en staal komen niet zomaar in de natuur voor. Het metaal is meestal verbonden met zuurstof- of zwavelatomen. Dat heet erts. Van erts maak je ijzer en staal. Het gaat roesten omdat het probeert terug te keren naar de ertsvorm. Edele metalen (goud en zilver) roesten niet of minder snel dan het onedele metalen (ijzer en staal).

Verontreiniging en stroom

In normaal technisch staal zitten altijd onzuiverheden (verontreinigingen). Het staal is dus niet overal even ‘edel’. Dat draagt bij aan roestvorming. Ook de vervuiling van water draagt bij aan roest. Zonder water géén roest! Hoe meer vervuild dat water is, hoe sterker het water staal laat roesten. Eigenlijk lost het staal op in water en gaat dat ‘ijzerwater’ elektrische stroom geleiden, net als in een accu. Door die elektrische stroom lost het ijzer verder op en zo blijft het roesten doorgaan.

Om metalen te beschermen te beschermen tegen corrosie en roest zijn twee manieren mogelijk:  Actieve Roestwering en en Passieve Roestwering

Passieve Roestwering
Bij passieve roestwering wordt roestwering bereikt door de ondergrond af te sluiten van de buitenlucht (vocht, zouten en lucht kunnen er niet bij). Het is echter heel lastig om totale afsluiting te bereiken. Vaak wordt dit bereikt door een dikke laag verf aan te brengen.

Actieve Roestwering
In dit geval heeft de verf een chemische werking aan het grensvlak van het metaal en de verf. Door toepassing van roestwerende (met moeilijk woord:’’ inhibitieve’’) pigmenten in primers wordt het roestproces, ondanks de aanwezigheid van zuurstof en water geremd of zelfs helemaal voorkomen. Bekende voorbeelden hiervan zijn loodmenie en zinkfosfaat. Loodmenie is nog steeds het meest doeltreffende pigment, maar mag niet meer toegepast worden vanwege de giftigheid. Dus zinkfosfaat wordt het meest toegepast. Om effectief te zijn moet in een zinkfosfaatverf minstens 40% zinkfosfaat aanwezig zijn.

Dus, om roest te voorkomen kan men:

Staal verzinken, Dus het staal in vloeibaar zink te dompelen. Of door het te voorzien van een verf met puur zink (zinkcompound);
Staal afsluiten. Dus het aanbrengen van een dikke verflaag of metaaldeklaag (chroom, koper, tin);
Staal behandelen met actief roestwerende pigmenten.

Hoe werken roestwerende pigmenten?

Actief roestwerende pigmenten zijn ‘remmende stoffen’. Sommige van deze stoffen leggen een onoplosbaar, ondoordringbaar laagje het staal. Het staal kan niet oplossen en er ontstaat geen ‘ijzerwater’! (zie tabel onder). Ook kan er geen zuurstof of water bij, dus het roesten wordt onmogelijk.

Steloxine PU Finish

Steloxine PU Finish is een actief roestwerende verf. In de meeste roestremmende pigmenten uit het verleden zaten chromaten of lood. Beiden zijn echter giftig en worden daarom niet meer toegepast. Men maakt tegenwoordig gebruik van fosfaten, fosfosilicaten en boraten als roestwerend pigment. Deze zijn niet toxisch. In bijvoorbeeld
Steloxine PU Finish zijn zinkfosfaat en calciumstrontiumfosfosilicaat toegepast. Deze pigmenten werken alletwee net iets anders en zo wordt een dubbele bescherming bereikt. Meer over Steloxine PU Finish op www.trimetal.nl.

Edel of onedel metaal?

Als metaal roest, lost het eigenlijk op in water. Dit ‘ijzerwater’ gaat stroom geleiden. De mate waarin een metaaloplossing stroom kan geleiden, kun je afmeten aan het ‘potentiaal verschil’ van het metaal. Op deze manier krijg je een spanningsreeks. Hierin staan de meest onedele metalen bovenaan en de edele metalen onderaan.